کتب عَهدِ عَتیق
تفسیر کتاب
نام پيدايش که واژه يهودي آن بريشيث است ( نامي عبري به معناي «در ابتدا» (، نامي برازنده اين کتاب ميباشد. اين کتاب مهيج تنها روايت يا داستان واقعي خلقت را توسط تنها شخصي که در همان ابتدا وجود داشته است، يعني خالق، بيان ميآند!
روح القدس با استفاده از خادم خود موسي منشأ مرد، زن، ازدواج، خانه، گناه، قرباني، شهرها، داد و ستد، زراعت، موسيقي، پرستش، زبانها، و نژادها و امتهاي دنيا را بيان ميکند. همه اينها در يازده باب اول جاي دارند.
سپس از باب ١٢الي ۵٠ شاهد پيدايش اسرائيل، «امت آزمايشي» خدا هستيم، که بايد نمونه اي روحاني از تمام اقوام دنيا مي شدند. زندگي ابراهيم ، اسحاق، يعقوب، و دوازده پسر او، به طور خاص يوسف محبوب و با ايمان، باعث بوجود آمدن ميليونها انسان شد، از کودکان گرفته تا الاهيدانان عهد عتيق.
براي اينكه بتوانيم شصت و پنج کتاب ديگر کتابمقدس را به خوبي درك کنيم، لازم است درکي کامل از کتاب پيدايش به دست آوريم. همه آنها بر مبناي ادبيات زيباي اين کتاب نگاشته شده اند.
« براي كساني كه الاھيات را الزاماً تشريحي از اعمال خدا ميدانند، خروج 1: 15 نمونه اي عالي از اين جنبه است، كه ديگر روايات كتاب مقدسي را ميتوان حول اين قسمت گردآوري نمود. براي آندسته از افرادي كه عھد عتيق را محصول پرستش در زندگي جامعه اسرائيل ميدانند، در مركز اين كتاب واقعه فصح با يكي از بزرگترين و شاخصترين اعياد اسرائيل مواجه ميشويم…. براي كساني كه تورات خدا يعني شريعت را موضوع اساسي و تفكر اسرائيل در سالھاي بعدي بر ميشمرند، خروج حاوي واقعه اعطاي شريعت است و شالوده شريعت را در قالب ده فرمان ارايه ميكند » .
کتاب يوشع نبی پلی است اجتناب ناپذير بين کتب موسی نبی و کتب تاريخی اسرائيل در سرزمين کنعان. در نظم نوين کتاب ھای عبری و مسيحی رساله يوشع پنجمين کتاب عھد عتيق میباشد. برای دنيای مسيحيت رساله يوشع اولين کتاب از دوازده کتاب تاريخی (يوشع تا استر) و برای يھوديان اولين کتابی محسوب میشود که آنھا را «انبياء پيشين» مینامند (يوشع تا عزرا ـ نحميا، رسالۀ روت و تواريخ، در آخر عھد عتيق عبری آمده اند.»
در كتاب داوران مطالب زيادي وجود دارد كه موجب تأسف خواننده ميشود. شايد ھيچ كتابي در كتاب مقدس به چنين روشني گواھي بر ضعف ھاي انساني ما نباشد. ولي در ضمن نشانه ھاي خطاناپذيري از شفقت خدائي و رنج پايدار نيز در اين كتاب ديده ميشود… آنچنانكه زندگي ھاي اين نجات دھندگان خرده پا مورد بررسي قرار گرفته است، احتمالاً شناخت نياز انسان ھاي دوران جديد به نجات دھنده اي بزرگتر، بي عيب، كسي كه ميتواند رھائي كامل را موجب شود، نه تنھا در زمان خود، بلكه براي ابديت مطرح شده است.
«کتاب کوچک روت، دنبالۀ طبيعی کتاب داوران است که شامل تنها ٨۵ آيه است، که محصور در گلستانی از گل سرخ است، آنچنانکه در خلال رايحه گل ھای مرموزش، خواننده امروزی هنوز هم میتواند منظرۀ خرابه ھای پرت اسرائيل را، در اين سو و آن سوی اردن، مشاھده کند. اهميت و زيبائی اين داستان کوتاه را نمیتوان به سادگی برشمرد. ارزش تاريخی و خلوص و جذابيت، از شاخصه ھای اين کتاب کوچک است.
در صورت نبود كتاب ھاي اول و دوم سموئيل شكافي بزرگ در ميان كتب عھد عتيق وجود مي داشت. كتاب سموئيل در اصل يك كتاب بوده است كه در ترجمه سپتور جنت به دو بخش تقسيم شده است و ھر نسخه و ترجمه ديگر كتاب مقدس از جمله نسخه عبري اين روش را پيروي كرده است.
ميليون ھا نفر يھودي و مسيحي اين كتاب جذاب، از داستانھاي سموئيل، داود و جوليات ، داود و يوناتان، فرار داود از دست شاول، محبت داود نسبت به مفيبوشت و تأثر داود از عصيان پسرش ابشالوم و مرگ او، نيروي روحاني كسب كردهاند.
در سطوح بالاتر فرضيه اي، خوانندگان بالغ كتاب سموئيل پيمان داودي را و توازن دردناك آن با زنای داود با بتشبع كه نسل او را نيز فاسد نمود، آموخته اند.
كتاب اول و دوم سموئيل چون پلي است در ميان كتاب داوران و استقرار كامل پادشاھي داود. اين دو كتاب جايگاه منحصر به فردي در تاريخ اسرائيل دارند.
«داود پادشاه قھرمان بزرگ اين کتاب است، و وقتی که در نور گام بر میدارد معرف غنای مسيح پادشاه است. بخش اول اين کتاب حاوی پيروزی ھایی است که زندگی او را با ايمان و ستيز گره میداد. بخش دوم کتاب حاوی شکست ھایی است که او متحمل شد، آنگاه که موفقيت و کاميابی، او را از راه ايمان منحرف کرد و درھای خودمختاری را بر وی گشود »
كتاب استر گوياي بخشي از تاريخ يھودا است كه در ھيچ كجاي كتاب مقدس بدان اشاره نشده است. براي نمونه ما در اين كتاب منشا عيد فوريم را كه امروز توسط يھوديان برگزار ميشود، پيدا ميكنيم.
ما در کتاب ھوشع نبي شاھد قویترين مكاشفات در رابطه با ماھيت گناه مي باشيم. اين كتاب واضح ترين تفسير از قدرت محبت خدايي است. ھيچ كس نمي تواند رساله ھوشع نبي را بخواند، بي آنكه در دل خود احساس غم و اندوه نكرده باشد. اين رساله انسان را به بيکرانگي و شناخت اين مھم مي رساند كه گناه دل خدا را مي آزارد.
کتاب يوئيل احتمالاً يكي اولين نبوت ھاي مكتوب بوده است، بنابراين نگرش ارزشمندي در تاريخ نبوت ميباشد، بخصوص اينكه مزين به چارچوبي براي زمان ھاي آخر است كه به درستي توسط بقيه كتب مقدسه بعد از خودش تابعيت شده است. خدا با الھام به يوئيل نبي سبك جديدي شروع نمود، و بدان ترتيب نژاد انسان را براي پايان اين زندگي زودگذر آماده ساخت، و زمينه اي از حكميّت طرح خود را به انسان ارائه داد. انبياء بعد از جمله حتي خداوند ما فقط ميبايست اين زمينه را تشريح نمايند، ولي ھماھنگ با ذات الھي كتاب مقدس ھرگز از آن مسير مكاشفه اوليه تخطي نكردند.
عاموس علي رغم ساير انبياء مردي نبود كه زندگيش را اختصاص به شنيدن و اعلام كلام خداوند، نموده باشد. او نه پيشگو و نه محصول «مكتب انبياء» بود. او براي مدت محدودي به فرمان خدا دست از گله اش دست كشيد تا پيام خاصي را به «بيتئيل» اعلام نمايد. وقتي كار خود را انجام داد به سوي حرفه اصلي اش گله داري در تقوع بازگشت.
رویای عوبدیا ” ( 1:1 ) کوتاه ترین کتاب در عهد عتیق و سومین کتاب کوتاه در کتاب مقدس است. این کتاب فقط از یک مورد صحبت می کند و آن انهدام نسل عیسو برادر دوقلوی یعقوب می باشد. ادومیان در طول تاریخ دائما در نبرد با اسرائیل و خوار و خفیف نمودن قوم برگزیده خدا بودند.
یونس ( در زبان عبری یعنی کبوتر ) تنها کسی در میان انبیاء است که نبوت او بیشتر مربوط به زندگی خصوصی و تجربیاتش می باشد. تجارب او به شرح زیر تصویرگر گذشته، حال و آینده قوم اسرائیل است:
۱. قصد او برای شاهد بودن برای خدا در مقابل امت ها.
۲. غیرت او برای فرستادن پیام فیض در میان امت ها.
۳. افکندهخ شدن به دریا ( دنیای امت ها ) و بلعیده شدن توسط امت ها، ولی مجذوب آنها نشدن.
۴. افکنده شدن به خشکی ( احیاء سرزمین اسرائیل ) و متبارک ساختن امت ها.
تنها بخشی از تجارب او که به نظر می رسد متناسب با این کتاب نیست، فصل چهارم است. در هیچ کجای کتاب مقدس صحبتی از قهر و اخم بنی اسرائیل در هنگام برکات هزاره امت ها، نشده است.
چه ارزشمند است وجود مبارزی از طبقه فقیر که دارای جرات و قدرت ابراز یک پیام موثر باشد.
میکاه با شناخت صمیمانه ای که از همنوعان خود داشت توانست پیام درخشانی اعلام نماید و بر علیه بی عدالتی ها بستیزد. همدردی عمیق او با مردم ستم دیده در سخنانی فراموش نشدنی ابراز گردید. روح میکاه، آنگاه که همسایگان و دوستان خود را اسیر بی عدالتی ها می دید، با خشمی عادلانه شعله ور می شد. روستائیان فقیر یهودا تحت رهبری این واعظ جوان و قدرتمند شهرشان، مبارزه شدیدی با بی عدالتی ها داشتند.
کتاب نبوتی کوچک ناحوم در حالی که به زبان عبری و بر علیه مرکز قدرت دنیای امت ها ( نینوا ) نوشته شده، نوشته ای ملی گرایانه نیست، بلکه گلایه ای است از ستم کاری فراوان، و اثرات آن بر روی مردم خدا. هرچند که خدا از کافران برای تنبیه ارتداد و گناه قوم خود استفاده می کند، این ابزار فی نفسه مسئول مجازات نمی باشد.
در این نبوت کوتاه، نویسنده به زبانی به یادماندنی و قوی نشان می دهد که خدای قوم که مورد تحقیر آشوریان بود، خود ابداع کننده و کنترل کننده سرنوشت تمام انسانهاست. حتی بزرگترین قدرت جهانی بایست در مقابل عدالت و انصاف او با شرم و فروتنی تسلیم شوند.
حبقوق کسی نبود که فقط نگران خود و خانواده خود باشد. او به عنوان یک شخص میهن پرست شدیدا نگران شرایط روحانی نامطلوب جامعه خود بود. او قوم خود را دوست داشت و می دانست با ادامه دادن به نقض شریت خدا قدم به قدم به پرتگاه نابودی نزدیک می شوند. بنابراین دو درخواست نومیدانه بر لبانش جاری شد: چقدر و چرا؟
آیه چهارم از فصب دوم کتاب حبقوق چهار بار در عهد جدید نقل قول شده است: در اعمال رسولان 13: 40 و 41 ، پولس رسول موعظۀ خود را در معبد انطاکیه پیسیریه با نقل قول آیه پنجم از فصل اول کتاب حبقوق پایان داده است. و این نشان دهنده این مهم است که کتاب به ظاهر نامفهوم و کوتاه حبقوق در عهد عتیق می تواند حاوی فرضیه ای غنی باشد. همچنین آیات 17 و 18 فصل سوم کتاب حبقوق را با آیات 4 و 10 تا 19 فصل چهارم رساله به فیلیپیان مقایسه نمائید. هم حبقوق نبی و هم پولس رسول توانستند فارغ از شرایط زندگی خود، در خدای خود شادی نمایند.
در مورد سبک نگارش این رساله استاد زبان عبری مسیحی چارلز فین برگ ” Charles Feinberg ” چنین نوشته است:
همه کس جایگاه بالای این رساله را در میان نبوت های عبری تایید می کند. فصل شاعرانه سوم رساله حبقوق به عنوان با شکوه ترین چکامه عبری قابل ستایش همگان است. زبان کتاب فوق العاده زیباست.
اگر کسی مایل است اسرار وحی نبوت را به طور مختصر بداند، این کتاب کوچک ( صَفَنیا ) را بخواند.
بسیاری هستند که پی گیر خانواده های سلطنتی هستند و از بررسی در زندگی نجبا، لذت می برند. صفنیا به عنوان نوادۀ بزرگ حزقیا پادشاه نیک خو و پسر عموی دور یوشیا پادشاه خداپرست معاصر خودش ممکن است در طبقه پادشاهان قرار گرفته باشد. با کمال تاسف باید گفت در فاصله بین این دو پادشاه عادل مدت نیم قرن حاکمیت شرارت بار آمون و منسی مستقر بوده است. صفنیا احتمالا به بارگاه سلطنتی در مرکز حکومت جنوبی، یا یهودا، دسترسی داشته است.
انبیاء کمی در نوشتن چنین چکیده مختصر روحانی مانند کتاب حجی نبی، موفق بوده اند.
این دومین کتاب کوچک عهد عتیق سخن ساده ای دارد و آن بازسازی هیکل است. باقی مانده قوم که به فلسطین برگشته بودند کار بازسازی معبد را شانزده سال به عقب انداخت. بنابراین حجّی مامور شد که یهودیان تنبل را به کار وا دارد. پیام حجّی شامل داوری اقوام و کار پرجلال مردم خدا بود.
نبوت زکریا عمیقا برای مسیحیان ارزشمند است، چونکه تاکیدات و چشم انداز آن، آشکار کننده وقایعی مرتبط با ظهور اول و بخصوص ظهور دوم مسیح و متعاقب آن احیاء قوم اسرائیل در دوران هزاره، می باشد.
ارجاعات متعدد عهد جدید به سه رساله : پیدایش، مزامیر ، اشعیا در عهد عتیق به دلیل محتویات غنی شان تعجب آور نیست، آنچه که بیشتر موجب تعجب می شود، این است که در عهد جدید در حدود پنجاه بار به اسن کتاب کوچک چهارده فصلی اشاره شده است و بدون شک این مورد نشان دهنده این حقیقت است که این کتاب فوق العاده مسیحائی و متمرکز به مسیح و نوشته شده به دست نبی ای درجه دوم می باشد.
رویای جذاب و سمبولیک زکریا به علاوه پیام و مکاشفه او ، نشان دهنده اهمیت کتب بعد از تبعید ( post-exilic ) می باشد.
وجه تمایز ملاکی ( پیام آور من، و احتمالا کوتاه شده Malā’k-îyyāh به معنی پیام آور یهوه ) با سایر رسالات این است که ملاکی آخرین نبی و پلی بین دو عهد می باشد که هم نظر به سوی یحیی تعمید دهنده دارد و هم به خداوند عیسی مسیح.
تعجب آور اینکه برخی بر این عقیده اند که ملاکی یک نام مستعار و صرفا لقبی برای عزرا و یا نویسنده دیگر است. بعضی از پدران کلیسا حتی فکر می کردند که نویسنده این رساله یک فرشته می باشد، چونکه در زبان یونانی ( و عبری ) کلمه ملاکی به معنی فرشته و یا پیام آور است!
رساله ملاکی دارای سبگ گویش ویژه ای است ( پرسش و پاسخ ) و این سبک خاص موجب شده است عده ای ملاکی را ” سقراط عبرانی ” می نامند.